تأملاتی معنا شناختی در حقیقت ارزش اخلاقی

author

Abstract:

برخی نظریه‌های اخلاقی به ویژه نظریه‌هایی که تبیینی توحیدی از ارزش اخلاقی ارائه داده‌اند به فاصلۀ عمیقی میان حیث معناشناختی و حیث وجودشناختی مقولات ارزشی دامن زده‌اند. اما به نظر می‌رسد ارائۀ هرگونه تبیین وجودشناسانۀ موفق از مقولات ارزشی به همسو بودن آن تبیین با ارتکازات مفهومی و شهودات معناشناختی ما بستگی دارد. در این مقاله، با انجام برخی کاوش‌های معناشناسانه دربارۀ خوبی و بدی امور به این نتیجه می‌رسیم که ما در مقام معناشناسی، گونه‌ای قابلیت تحسین را در خود امور ارزشی و اخلاقی می‌یابیم و این چیزی است که در نظریه‌ای مانند نظریۀ ضرورت بالقیاس الی الغیر -که بنابر تقریر مشهور آن، یک تبیین توحیدی و خدامحورانه به شمار می‌رود- نادیده گرفته شده است و در نتیجه، به پیامدی ناخواسته گرفتار می‌شود که بر اساس آن درک‌های اولیۀ ما از ارزش مندی امور اخلاقی از اعتبار می‌افتند و دست‌رسی معرفتی ما را به ارزش‌ها دشوار می‌سازند و به جهت دشواری کسب چنین معرفت‌هایی، احتمال انحراف‌ها و اختلافات معرفتی در قلمرو اخلاق و در پی آن، اختلاف‌های اخلاقی در جامعه زیاد می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

حقیقت دین ابعاد چندگانه معنا

برای ما, اندیشمندان, تفکّر درباره معنای زندگی بر حَسَب نظریه های فلسفی یا دینی امری رایج و معمول است. البته من هم از همین نظریه ها شروع می کنم, اما به عنوان راهی به آن چه ممکن است جنبه های اسطوره ای, تجربی, اخلاقی, اجتماعی و مادیِ این مفهوم به حساب آید. واقعیت این است که درست همان طور که ادیان, و به طریق اولی, ایدئولوژی های تحقّق یافته, مانند انواع ملیّت گرایی ها, پیچیده و بغرنج اند, ویژگی های معنای ...

full text

شهود اخلاقی؛ معنا و توجیه

معرفت‌شناسان معاصر در مورد معنا و توجیه شهود و شهود اخلاقی دیدگاه‌های متفاوتی دارند. نگارنده در این نوشتار درصدد بررسی معنا و توجیه شهود اخلاقی است و این دیدگاه را می‌پذیرد که شهود اخلاقی گونه‌ای از نمود عقلانی است که محتوایی ارزشی دارد. این مقاله به این سؤال پاسخ می‌دهد که شهود اخلاقی چگونه سلسله توجیه باورهای اخلاقی را متوقف ساخته و باورهای مبنا را توجیه می‌کند؟ در این مقاله ابتدا به ویژگی‌ه...

full text

تحلیل معنا شناختی واژه «آیکون»

واژه یونانی آیکون و معادل لاتین آن یعنی ایماژ دال بر نحوه‌ای از«شباهت» است. در فلسفه افلاطون این واژه مبین شباهت نمود با الگو است. براساس تحلیل معناشناختی این واژه که همبسته معنایی ایده است، می‌توان در آن ازعناصری همچون ادراک، تخیل، شباهت، تصویر،محاکات سراغ گرفت یعنی قابل تقلیل به شکل یا تصویر حسی ِصرف نیست چرا که از پشتوانه‌ای ادراکی، فکری و فرهنگی(نمادین) برخوردار است که امکان دخل و تصرف آزاد ...

full text

نقش نیت در ارزش اخلاقی

به‌رغم مساعدت فهم عرفی با تأثیر نیت در ارزش اخلاقی و تأیید متون دینی، این تأثیر کمتر مورد تحلیل دقیق قرار گرفته است. این نوشتار با تحلیل نیت، این تأثیر را در دو سطح بررسی کرده است. در سطح نخست، با محدود ساختن رفتار، به رفتار جوارحی و برابر نهادن نیت و رفتار، به این نتیجه رسیده است که نیت افزون بر آنکه در تحقق فعل اختیاری نقش دارد، تعیین‌کننده مقدار ارزش رفتار اختیاری بر حسب کمالی است که متعلق ن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 64

pages  2- 26

publication date 2011-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023